Các loại ung thư phổi được phân loại dựa trên đặc điểm mô học và tốc độ phát triển của các tế bào ác tính, điều này ảnh hưởng trực tiếp tới tiên lượng và các phương pháp điều trị. 

Các Loại Ung Thư Phổi Phổ Biến Nhất Hiện Nay

Việc xác định đúng từng loại ung thư sẽ hỗ trợ bệnh nhân có thể tiếp cận phác đồ điều trị phù hợp, từ đó tăng cường hiệu quả trong quá trình điều trị. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn nhầm lẫn hoặc không rõ ràng giữa các nhóm bệnh lý này. Bài viết sẽ cung cấp một cái nhìn rõ ràng, có hệ thống và khoa học về từng loại ung thư phổi, từ đó giúp bạn chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe đường hô hấp và quyết định điều trị khi cần thiết.

Là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong trong số các bệnh ung thư, ung thư phổi ghi nhận hơn 2 triệu ca mắc mới mỗi năm và thường được chẩn đoán ở giai đoạn muộn. Tại Việt Nam, theo báo cáo GLOBOCAN 2020, tỷ lệ mắc và tử vong lần lượt là 26.262 và 23.797 ca. Việc phân loại hai nhóm chính – không phải tế bào nhỏ (chiếm khoảng 85%) và tế bào nhỏ (khoảng 15%) – là rất quan trọng trong việc xác định chiến lược điều trị, cá nhân hóa phác đồ và gia tăng tiên lượng cho bệnh nhân.

Các loại ung thư phổi thường gặp

Có hai loại ung thư phổi chính, bao gồm Ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) và Ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC).

1. Ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC)

Chiếm khoảng 85% tổng số ca mắc, phát triển chậm hơn so với SCLC và có tiên lượng khả quan hơn nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm. Trong nhóm này có ba phân loại chính:

Ung thư biểu mô tuyến: Đây là loại phổ biến nhất, thường thấy ở những người không hút thuốc. Nó bắt nguồn từ các tế bào tuyến tiết ra chất nhầy tại rìa phổi.

Ung thư biểu mô tế bào vảy: Liên quan chặt chẽ đến thói quen hút thuốc, thường phát triển ở khu vực trung tâm của phổi, gần với các phế quản lớn.

Ung thư tế bào lớn: Đây là loại hiếm gặp hơn, có thể phát sinh ở bất kỳ phần nào của phổi, phát triển nhanh chóng và khó kiểm soát.

Loại ung thư phổi không tế bào nhỏ

2. Ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC – Small Cell Lung Cancer)

Chiếm khoảng 10 đến 15% số trường hợp, loại ung thư này được đặc trưng bởi sự phát triển nhanh chóng, khả năng di căn sớm và đáp ứng tốt ban đầu với hóa trị và xạ trị. Tuy nhiên, tỷ lệ sống thường không cao do nguy cơ tái phát cao. Bệnh này chủ yếu xảy ra ở những người đã hút thuốc lá trong thời gian dài. (2)

3. Một số dạng hiếm gặp khác

• Mặc dù không phổ biến, các loại dưới đây vẫn được ghi nhận:
• Biểu mô tuyến dạng nhầy (Mucinous Adenocarcinoma): Là loại hiếm, có khả năng lan rộng ở cả hai phổi.
• Thể kết hợp (Combined Lung Cancer): Là sự pha trộn của NSCLC và SCLC.
• Carcinoid phế quản: Thường thấy ở người trẻ tuổi, với quá trình diễn biến chậm hơn.
• Các loại ung thư phổi có mấy giai đoạn?
• Ung thư thường được phân loại dựa trên kích thước của khối u ban đầu cùng với mức độ xâm lấn của nó tới các mô xung quanh (T = Tumor); tình trạng di căn đến các hạch bạch huyết (N = Node), và có hay không sự di căn tới các cơ quan khác (M = Metastasis). Mỗi dạng ung thư đều có tiêu chí riêng để xác định giai đoạn.

Giai đoạn bệnh ở thể tế bào nhỏ

Giai đoạn khu trú: Tế bào ung thư chỉ xuất hiện ở một bên phổi và các hạch bạch huyết (trong đó có hạch trung thất và hạch trên đòn) cùng bên với phổi bị ảnh hưởng.

Giai đoạn lan tràn: Tế bào ung thư đã phát triển ra ngoài, lan đến phổi và các hạch bạch huyết ở bên đối diện, cùng lúc có thể di căn tới các cơ quan khác như não, gan, xương, thượng thận…

Chẩn đoán các loại ung thư phổi

Phần lớn các trường hợp được phát hiện thường ở giai đoạn muộn do triệu chứng ở giai đoạn đầu không đặc trưng.

Giai đoạn bệnh ung thư phổi không tế bào nhỏ

• Giai đoạn 0 (tại chỗ): Ung thư nằm ở lớp trong cùng của phổi hoặc phế quản, chưa lan đến các vùng khác của phổi hay ra ngoài phổi.
• Giai đoạn I: Ung thư chỉ xuất hiện ở một bên phổi và chưa lan ra ngoài nên có thể thực hiện phẫu thuật cắt bỏ. Giai đoạn này được chia thành hai phân đoạn là giai đoạn IA (u nhỏ hơn 3cm) và giai đoạn IB (u lớn hơn 3cm nhưng nhỏ hơn 4cm).
• Giai đoạn II: Tế bào ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết ở cùng bên phổi chứa khối u hoặc có nhiều khối u trong cùng một thùy của phổi, chưa có dấu hiệu di căn xa. Giai đoạn II chia thành IIA và IIB.
• Giai đoạn III: Tế bào ung thư đã di chuyển đến các hạch hoặc các cấu trúc lân cận, hoặc có nhiều khối u trong một thùy khác ở cùng bên phổi. Giai đoạn III được chia thành những giai đoạn: IIIA, IIIB và IIIC, tương ứng với kích thước của khối u lớn.
• Giai đoạn IV: Ung thư đã di căn vào phổi bên kia, tràn dịch trong phổi, tràn dịch trong tim, hoặc di căn đến các cơ quan xa

Tiên lượng sống cho các loại ung thư phổi có sự khác biệt không?

Tỷ lệ sống sót trong vòng 5 năm ở người mắc ung thư phổi phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại mô bệnh lý, giai đoạn phát hiện, tuổi tác, các bệnh nền và khả năng đáp ứng với điều trị. Tỷ lệ này chỉ ra khả năng sống sót của bệnh nhân trong 5 năm sau khi được chẩn đoán, có tính chất dự đoán và có thể thay đổi giữa các cá nhân.

Ung thư không phải tế bào nhỏ có tỷ lệ cao hơn và dự đoán sống tốt hơn nếu phát hiện sớm. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm trung bình khoảng 22,9%. Trong số này, nếu phát hiện khi tổn thương vẫn chỉ ở phổi (khoảng 20,7% ca), tỷ lệ sống sót sau 5 năm có thể lên tới 62,8%.

Đối với dạng tế bào nhỏ, tiên lượng thường tệ hơn do sự phát triển nhanh chóng và khả năng di căn cao. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ khoảng 6% cho nam giới và 8% cho nữ giới. Nếu chỉ khu trú tại phổi, con số này có thể đạt 30%. Tuy nhiên, phần lớn bệnh nhân (94%) được phát hiện khi khối u đã lan rộng, dẫn đến tỷ lệ sống giảm nghiêm trọng, chỉ còn 18% nếu bệnh đã tiến triển và khoảng 3% khi di căn xa.

Tiên lượng sống phụ thuộc vào mức độ mắc bệnh

Cách phân biệt các loại ung thư phổi

Các xét nghiệm cùng với chẩn đoán hình ảnh giúp xác định tình trạng bệnh bao gồm:

1. Sinh thiết

Thực hiện trong nội soi phế quản nếu tổn thương nằm ở trung tâm. Qua kim dưới sự hướng dẫn của CT hoặc siêu âm nếu khối u tiếp xúc với thành ngực. Nội soi ngực được thực hiện khi hai phương pháp trên không thể áp dụng. Ngoài ra còn có thể thực hiện chọc hút dịch trong phổi, sinh thiết bằng kim nhỏ qua siêu âm.

2. Các phương pháp chẩn đoán khác

Chụp X-quang phổi: Đây là phương pháp đơn giản nhất, đôi khi có thể được dùng để kiểm tra các nốt hoặc khối bất thường tại phổi.

Chụp cắt lớp vi tính CT-scan: Kỹ thuật này phục vụ trong việc xác định kích thước, vị trí của khối u trong phổi, mức độ xâm lấn đến các cơ quan lân cận, cũng như nhằm phát hiện sự lan rộng của bệnh tới các hạch bạch huyết và các cơ quan khác.

Chụp PET-CT: Kỹ thuật này được sử dụng để đánh giá hoạt động của các tế bào ung thư trong cơ thể thông qua việc sử dụng một chất phóng xạ. Các tế bào ung thư thường hấp thụ nhiều chất phóng xạ hơn những tế bào bình thường và xuất hiện rõ hơn trong hình ảnh PET-CT.

Có thể ngăn ngừa được ung thư phổi không?

Dù chưa có phương pháp nào giúp mỗi cá nhân hoàn toàn tránh được căn bệnh này, một số lưu ý sau đây có thể góp phần làm giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Không sử dụng thuốc lá, tránh khói thuốc lá: Hoàn toàn không nên hút thuốc, kể cả việc hít phải khói thuốc từ người khác.
• Quản lý tiếp xúc:
• Các chất như radon, amiăng, asen, cadmium, bụi than và bụi từ công nghiệp.
• Hạn chế việc tiếp xúc với môi trường ô nhiễm kéo dài.
• Sống lành mạnh:
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý, tăng cường rau xanh và trái cây, giảm lượng dầu mỡ và thịt đỏ.
• Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày một cách thường xuyên.
• Kiểm tra định kỳ: Kiểm tra sức khỏe và sàng lọc ít nhất 1-2 lần mỗi năm giúp phát hiện sớm bệnh, nâng cao hiệu quả điều trị.

Kết luận

Nắm bắt rõ các đặc điểm của từng loại ung thư phổi là bước nền tảng quan trọng giúp định hướng chẩn đoán, lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và nâng cao hiệu suất kiểm soát bệnh. Mỗi loại ung thư có cách phát triển, khả năng lan rộng và phản ứng với điều trị khác nhau, do đó cần có chiến lược tiếp cận riêng biệt cho từng loại. Chính vì vậy, việc phân loại chính xác ngay từ đầu vô cùng quan trọng trong việc cải thiện tiên lượng và chất lượng cuộc sống cho người bệnh.