Bệnh ung thư da là một trong những bệnh đang gặp nhiều tại Việt Nam. Dưới đây là thông tin chi tiết nhất về bệnh mà bạn nên biết.

Tổng quan về bệnh ung thư da: Nguyên nhân, cách điều trị

Ung thư da thường xảy ra ở người da trắng, đặc biệt là người lớn tuổi và nam giới nhiều hơn nữ giới. Bệnh thường xuất hiện ở những vùng da hở, với khoảng 90% trường hợp ở vùng đầu, mặt và cổ. Ở Việt Nam, tỷ lệ mắc ung thư da khoảng 2,9 đến 4,5 trên 100.000 người. Dưới đây là những kiến thức hữu ích về bệnh.

Ung thư da là gì?

Ung thư da là một trong những loại ung thư thường gặp và dễ nhận biết. Ung thư da (không kể ung thư hắc tố) là các loại ung thư phát sinh từ lớp tế bào da bên ngoài cơ thể, gồm nhiều lớp tế bào. Lớp tế bào đáy có thể phát triển thành ung thư tế bào đáy, lớp tế bào vảy có thể phát triển thành ung thư biểu mô vảy. Các tuyến nằm trong da như tuyến mồ hôi, tuyến bã nhờn có thể phát sinh ra ung thư tuyến mồ hôi, tuyến bã nhờn…

Ung thư da có chữa được không?

Nếu phát hiện sớm, ung thư da có thể được điều trị và khỏi hoàn toàn. Nguyên nhân gây bệnh Ung thư da

Da tiếp xúc với tia phóng xạ:

– Tia cực tím: Đây là loại tia có hại đến da, bao gồm tia từ ánh nắng mặt trời và các loại đèn như đèn hồ quang carbon, thủy ngân, thạch anh lạnh.

Đây là yếu tố nguy cơ chính gây ra ung thư da. Việc tiếp xúc dài ngày với ánh nắng gay gắt là nguyên nhân quan trọng nhất gây ra bệnh. Bệnh thường gặp ở những người làm việc ngoài trời như ngư dân, nông dân, công nhân xây dựng…

– Tia ion hóa: Ung thư da thường phát triển sau khoảng 14 đến 15 năm kể từ khi tiếp xúc với tia ion hóa.

Tia UV có mấy loại? Loại nào gây hại cho da?

Một số tình trạng di truyền làm tăng nguy cơ mắc ung thư da bao gồm:

Bệnh xơ da nhiễm sắc: Bệnh này có đột biến gen trên nhiễm sắc thể, khiến cơ thể nhạy cảm hơn với tia cực tím.

Người mắc bệnh thường có da dày, xơ, dễ bong tróc. Bệnh nhân thường mắc ung thư da trước tuổi 20. Cách phòng ngừa là tránh tiếp xúc tia nắng mặt trời.

Hội chứng tế bào đáy dạng nơ-vi (Nevoid basal cell syndrome): là bệnh do đột biến gen di truyền trội, biểu hiện bằng các khối u nang xương hàm hoặc hốc lõm ở lòng bàn tay, bàn chân. Bệnh còn kèm theo nhiều khối u da tế bào đáy, quấn sát da, tổn thương mô liên kết, xương sườn và cột sống.

Hội chứng Gardner: là bệnh di truyền trội, biểu hiện rõ bằng các khối u nang dưới da và nang da, thường xuất hiện ở da mặt, cổ, tay, chân.

Hội chứng Torres: là bệnh di truyền, biểu hiện bằng các loại ung thư biểu mô tế bào đáy và biểu mô tuyến bã không di căn, đặc biệt ở những người có da xơ khô.

Bệnh thường kèm theo ung thư đại tràng và ung thư bóng Vater.

Các bệnh lý da mạn tính: Bệnh dày sừng quang hóa: 1-20% người bệnh có thể tiến triển thành ung thư da.

Triệu chứng là những mảng da đỏ, sần sùi, có vảy thường xuất hiện ở vùng da dễ tiếp xúc ánh nắng như đầu, cổ. Nếu bệnh nhân tránh tiếp xúc với tia cực tím, triệu chứng có thể tự khỏi.

Bệnh Bowen: 3-5% có nguy cơ tiến triển thành ung thư da.

Triệu chứng là những tổn thương da đỏ, có vảy, bờ rõ nét, thường gặp ở người cao tuổi.

Tàn nhang: người có nhiều tàn nhang hoặc nám da có nguy cơ cao hơn bị ung thư da.

Nhiễm trùng: nhiễm virus u nhú (HPV) có liên quan trực tiếp đến ung thư tế bào vảy da.

Virus này thường tìm thấy trong các tổn thương tiền ung thư gọi là quá sản biểu mô dạng hạt cơm.

Viêm da mạn tính hoặc chấn thương da: Ung thư có thể phát triển ở những vùng da từng bị tổn thương như da bỏng cũ, lỗ dẫn lưu, vết xăm, vết loét do nằm lâu.

Những loại ung thư này dễ lan rộng và bắt đầu di căn hạch.

Miễn dịch: Người mắc các bệnh suy giảm miễn dịch như AIDS hoặc sau ghép tạng có nguy cơ ung thư da cao gấp 16 lần.

Ung thư ở những người này phát triển nhanh và lan rộng nhanh hơn.

Tiếp xúc với hóa chất gây ung thư da

Một số hóa chất có thể gây ung thư da khi da tiếp xúc lâu dài với các chất như nhựa đường, nhựa than đá, dầu nhờn, thuốc diệt cỏ… Trong số đó, chất Arsen là loại phổ biến nhất vì được sử dụng nhiều trong công nghiệp, y tế, và có nồng độ cao trong nguồn nước ở một số nước.

Các loại tia UV thường gây hại cho da

Triệu chứng của bệnh ung thư da

Dấu hiệu của ung thư da phụ thuộc vào từng loại.

Ở giai đoạn đầu, ung thư da thường dễ nhầm lẫn với các tổn thương da lành tính như loét, sẹo cũ…

Ung thư da biểu mô tế bào đáy: Loại này thường xuất hiện ở vùng mặt như mũi, má, thái dương.

Bệnh bắt đầu bằng vết loét nhỏ, có viền mỏng, đáy trơn, đóng vảy mỏng, mặt đáy giãn mạch, có thể có màu đen và dễ nhầm lẫn với ung thư hắc tố.

Vết loét thường phát sinh từ mụn cơm, nốt ruồi, hoặc nốt xơ da nhiễm sắc.

Loét phát triển chậm, viền đều, phá hủy bề mặt da, ít xâm lấn sâu.

Một số trường hợp vệ loét sâu khiến xương mặt lộ ra, kèm theo nhiễm trùng, vùng da xung quanh đỏ lên.

Ung thư tế bào đáy hiếm khi di căn đến hạch hoặc di căn xa.

Ung thư da biểu mô tế bào vảy: Loại này thường gặp ở vùng da đầu.

Ung thư bắt nguồn từ sẹo cũ, như sẹo bỏng. Khối u có dạng sùi, bề mặt mủn, dễ chảy máu.

Bệnh tiến triển nhanh, loét lan rộng trên bề mặt da, có thể xâm lấn vào xương sọ, gây biến dạng, nhiễm trùng nặng.

Ung thư tế bào vảy thường di căn đến các hạch vùng như cổ, chẩm, hạch trước tai, dưới cằm, dưới hàm.

Hạch di căn thường to, chắc, đơn độc hoặc dính thành nhóm, có thể di chuyển hoặc bị cố định.

Ung thư các tuyến phụ thuộc da: Bao gồm các tuyến mồ hôi và tuyến bã.

Ung thư thường nằm dưới da, đẩy da lên cao, dễ nhầm lẫn với ung thư phần mềm.

Khối u cứng, dính, di chuyển hạn chế, kèm theo vùng da đỏ và đau.

Bệnh phát triển nhanh, xâm lấn sâu vào cơ và xương.

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh ung thư da

Những người làm việc ngoài trời thường xuyên tiếp xúc với tia UV

Những người làm việc với hóa chất độc hại

Người đang mắc các bệnh lý tiền ung thư da

Người có các hội chứng di truyền như hội chứng Gardner, hội chứng Torres, hội chứng Bowen…

Cách phòng ngừa bệnh ung thư da

Phải tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời

Không nên tắm nắng vào thời gian từ 10 giờ đến 16 giờ, chỉ nên tắm nắng vào sáng sớm, tránh tình trạng da bị cháy nắng

Những người làm việc ngoài trời cần trang bị đầy đủ dụng cụ bảo hộ như mũ, nón, áo dài tay hoặc dùng ô che nắng

Một số phương pháp làm đẹp như tắm trắng có thể làm mất lớp sừng bảo vệ da, khiến các tế bào mới trên da dễ tiếp xúc với ánh nắng và các yếu tố gây hại từ môi trường, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh da, đặc biệt là ung thư da

Nên mặc quần áo có màu sắc đậm, chất liệu tự nhiên để bảo vệ da tốt hơn so với quần áo sáng màu bằng chất liệu nhân tạo

Khi làm việc với hóa chất hoặc tia phóng xạ, cần tuân thủ tốt các quy định về an toàn lao động như đeo găng tay, ủng, áo bảo hộ, kính, mặt nạ

Phải thường xuyên vệ sinh da sạch sẽ, phát hiện và điều trị kịp thời các triệu chứng viêm nhiễm trên da

Cần chú ý tuyên truyền để mọi người hiểu rõ và khám da kỹ lưỡng để phát hiện sớm các tổn thương, vì giai đoạn đầu dễ nhận biết và dễ điều trị hiệu quả

Nên chú ý cách phòng bệnh ung thư da

Các biện pháp chẩn đoán bệnh ung thư da

Chẩn đoán ung thư da dựa vào triệu chứng lâm sàng và kết quả xét nghiệm sinh thiết.

Có 4 triệu chứng cảnh báo dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu:

– Vết loét lâu không lành hoặc chảy máu

– Vết dày sừng có loét, nổi cục, dễ chảy máu

– Vết loét hoặc u trên nền vết sẹo cũ

– Nốt ruồi màu đỏ, có loét, thay đổi kích thước

Ngoài ra, khi soi bằng kính lúp, các mạch máu mới sẽ dễ quan sát được.

Nếu cần, có thể tiến hành sinh thiết để xác định tổn thương ở mức tế bào.

Các cách điều trị bệnh Ung thư da

Nguyên tắc điều trị

Việc điều trị căn cứ vào loại mô bệnh học, vị trí của khối u, mức độ lan rộng và giai đoạn bệnh.

Điều trị triệt căn ung thư da chủ yếu bằng phương pháp phẫu thuật.

Ung thư tuyến phụ thuộc da không nhạy cảm lắm với xạ trị hoặc hóa trị nên việc phẫu thuật đóng vai trò quan trọng. Khi có dấu hiệu di căn, cần cắt bỏ khối u một cách rộng rãi và thực hiện phẫu thuật vét hạch khu vực một cách hệ thống.

Điều trị không triệt căn ung thư da nhằm mục đích làm giảm các triệu chứng, ngăn ngừa chảy máu, hạn chế nhiễm trùng và kiểm soát đau.

Phẫu thuật ung thư da

Khoảng 80% trường hợp ung thư da được điều trị bằng phẫu thuật.

Nguyên tắc phẫu thuật là lấy khối u đủ rộng, đảm bảo vùng cắt xung quanh không còn tế bào ung thư.

Cần xem xét kỹ các yếu tố như vị trí, kích thước, mức độ xâm lấn của khối u, cũng như bề rộng khối u. Việc đảm bảo vẻ đẹp bên ngoài chỉ là yếu tố thứ yếu.

Tia xạ

– Ung thư biểu mô tế bào đáy rất nhạy cảm với tia xạ nên hiệu quả có thể tương đương với phẫu thuật.

Tuy nhiên cần lưu ý khi điều trị tại các vị trí gần mắt, niêm mạc mũi miệng vì dễ gây bỏng.

– Xạ trị bổ trợ sau phẫu thuật ung thư da được chỉ định nhằm ngăn ngừa tái phát tại chỗ và trong vùng.

– Sau phẫu thuật ung thư da tế bào đáy, nếu diện cắt xung quanh chưa đạt yêu cầu, nên tiến hành xạ trị bổ trợ, đặc biệt là ở các vùng gần xương.

– Sau phẫu thuật ung thư da tế bào vảy, nếu diện cắt chưa tốt, cũng nên xạ trị bổ trợ.

Ngoài ra, với phần lớn các trường hợp có di căn hạch, sau khi thực hiện phẫu thuật vét hạch, cần xạ trị bổ trợ với liều khoảng 55-60 Gy.

Hóa trị

Dùng kem 5-FU có thể giúp chữa khỏi các vết tổn thương tiền ung thư hoặc các khối u biểu mô đáy nông nhỏ.

Hóa trị toàn thân:

Hóa trị trước khi phẫu thuật được dùng cho những bệnh nhân bị ung thư da có mức độ ác tính cao.

Mục đích là làm nhỏ khối u và các hạch bạch huyết, giúp việc mổ dễ dàng hơn và giảm nguy cơ tế bào ung thư lan sang những nơi khác.

Hóa trị sau phẫu thuật giúp ngăn ngừa bệnh tái phát hoặc lan sang những bộ phận khác của cơ thể.

Nếu ung thư đã lan rộng và không thể phẫu thuật, thì hóa trị đơn độc hoặc kết hợp với xạ trị được áp dụng nhằm làm giảm các triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Kết luận

Bệnh ung thư da được xem là bệnh nguy hiểm và tỷ lệ mắc cao nhất hiện nay. Khi mắc bệnh cần có phương pháp và cách điều trị phù hợp. Bài viết trên đây là những thông tin cần thiết giúp bạn có thêm thông tin. Hãy theo dõi thuocchuyenkhoa để cập nhật kiến thức hay nhé!