Ung thư máu cấp tính, còn được gọi là Lơ-xê-mi cấp, là một bệnh lý đặc trưng bởi sự phát triển nhanh chóng của các tế bào non ung thư (tế bào blast) trong tủy xương, chúng xâm lấn vào máu ngoại vi và tích tụ ở các cơ quan khác. 

Ung Thư Máu Cấp Tính: Triệu Chứng Và Phương Pháp Điều Trị

Những tế bào bất thường này không có khả năng chống lại nhiễm trùng và làm giảm khả năng sản xuất tế bào hồng cầu và tiểu cầu bình thường của tủy xương. Lần đầu tiên bệnh được ghi nhận vào năm 1827. Theo thời gian, nó đã được biết đến với nhiều tên khác nhau như Leuco Cythemia (tăng bạch cầu) hoặc bệnh máu trắng. Cuối cùng, bệnh được đặt tên là Leukemia (Lơ-xê-mi), và tên gọi này vẫn được sử dụng đến hiện tại.

Ung thư máu cấp tính là gì?

Dựa theo phân loại của các chuyên gia huyết học từ Pháp, Mỹ và Anh (FAB), ung thư máu cấp tính chia thành hai loại chính: Lơ-xê-mi cấp dòng tủy (từ M0 đến M7) và Lơ-xê-mi cấp dòng lympho (từ L1 đến L3). Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phân loại căn bệnh này dựa trên các đặc điểm tế bào, miễn dịch, các sự bất thường di truyền và tiền sử điều trị. Ung thư máu cấp tính tiến triển nhanh chóng, vì vậy cần phải tiến hành điều trị sớm.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh ung thư máu?

Mặc dù các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân gây ra ung thư máu cấp tính, nhưng đã nhận diện được một vài yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

– Tiếp xúc với bức xạ.

– Nhiều lần tiếp xúc với một số hóa chất (chẳng hạn như benzen).

– Nhiễm virus HTLV 1, HTV2.

– Xuất hiện sau điều trị hóa trị hay các rối loạn sinh tủy/tăng sinh tủy ác tính.

– Những người có bệnh lý di truyền như hội chứng Down…

 Những người dễ mắc ung thư máu cấp tính

Dấu hiệu ban đầu của bệnh ra sao?

Các triệu chứng khởi phát có thể khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn cũng như kiểu loại của ung thư máu cấp tính, nhưng thường bao gồm:

– Sốt kéo dài, dễ bị nhiễm trùng, ra nhiều mồ hôi vào ban đêm.

– Giảm cân nhanh chóng, da nhợt nhạt, cảm thấy mệt mỏi.ư

– Gan phì đại, lách to, hạch bạch huyết sưng, lợi bị phì đại, đau nhức xương.

– Xuất huyết dưới da hoặc chảy máu khó kiểm soát…

Làm xét nghiệm gì để chẩn đoán xác định bệnh?

Thực hiện xét nghiệm máu, nếu nghi ngờ mắc ung thư máu cấp tính, sẽ cần thực hiện thêm xét nghiệm tủy xương để khẳng định căn bệnh (tỷ lệ tế bào non ác tính chiếm từ 20% trở lên trong số các tế bào có nhân có mặt trong tủy xương, các dòng tế bào hồng cầu, bạch cầu hạt và tiểu cầu bị áp đảo bởi tế bào non ác tính). 

Cùng với đó, cũng cần thực hiện thêm các xét nghiệm về di truyền, miễn dịch và các loại xét nghiệm khác để xác định thể bệnh, phân nhóm nguy cơ và theo dõi quá trình điều trị.

Bệnh ung thư máu được điều trị như thế nào?

Phương pháp điều trị sẽ tùy thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và loại ung thư máu cấp tính mà người bệnh mắc phải. Bệnh nhân có thể được chữa trị bằng nhiều kỹ thuật kết hợp như: hóa trị, thuốc miễn dịch để điều trị ung thư, thuốc nhắm mục tiêu, xạ trị, ghép tế bào gốc và phối hợp với các phương pháp hỗ trợ khác như tách biệt tế bào máu, truyền chế phẩm máu, chữa trị nhiễm trùng, điều trị rối loạn đông máu… Bệnh nhân cũng có thể tham gia vào các thử nghiệm lâm sàng nếu có sẵn.

Ung thư máu cấp tính thường trải qua nhiều pha điều trị bao gồm tấn công, củng cố và duy trì. Trong suốt quá trình điều trị tại bệnh viện và thời gian ở nhà, bệnh nhân cần thực hiện các xét nghiệm kiểm tra định kỳ, duy trì vệ sinh cá nhân sạch sẽ và sử dụng thuốc đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ. 

Bệnh nhân cần thực hiện chế độ ăn uống chín và uống nước sôi, đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng. Nhờ vào sự phát triển của y học hiện đại, việc điều trị ung thư máu cấp tính đã đạt được nhiều thành tựu tích cực, kéo dài đáng kể thời gian sống cho người bệnh.

Các biến chứng có thể xảy ra ở người mắc bệnh ung thư máu cấp tính

Một số biến chứng có khả năng xuất hiện ở bệnh nhân ung thư máu cấp tính bao gồm:

Hội chứng ly giải khối u: Một loạt vấn đề về điện giải có thể diễn ra do quá trình điều trị ung thư. Sự phân hủy nhanh chóng của các tế bào khối u có thể phóng thích một lượng lớn kali, photphat, axit uric và lactate dehydrogenase. Các biểu hiện lâm sàng có thể rất đa dạng, trong đó tổn thương thận cấp và rối loạn nhịp tim là hai trong những triệu chứng phổ biến và nghiêm trọng nhất.

Ngưng tụ bạch cầu: Tình trạng tăng độ nhớt của máu do có lượng bạch cầu tăng cao (thường hơn 100.000/μL). Số lượng bạch cầu chưa trưởng thành gia tăng ở bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu cấp tính có thể dẫn đến nguy cơ biến chứng ở não và phổi do tắc nghẽn mạch máu.

Các tình huống khẩn cấp liên quan đến ung thư: Một nhóm các biến chứng có liên quan đến bệnh lý ác tính và/hoặc việc điều trị liên quan. Những tình huống này có thể được phân chia dựa trên loại biến chứng như chuyển hóa (ví dụ như hội chứng ly giải khối u, tăng canxi máu ác tính), huyết học (ví dụ như hội chứng tăng độ nhớt máu), cấu trúc (ví dụ như hội chứng tĩnh mạch chủ trên) hoặc xảy ra do điều trị (ví dụ như sốt giảm bạch cầu).

Các biến chứng từ liệu pháp điều trị ung thư: sốt giảm bạch cầu: Một tình trạng được đặc trưng bởi sự xuất hiện sốt ở bệnh nhân có số lượng bạch cầu trung tính ≤ 500/μL. Tình trạng này làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng. Nguyên nhân có thể bao gồm hóa trị liệu, nhiễm khuẩn, aspergillus, nấm candida và nhiễm virus herpes.

Ung thư máu cấp tính thường có nhiều biến chứng

Nguyên nhân gây ra ung thư máu cấp tính

Có hai nguyên nhân gây ra bệnh ung thư máu cấp tính thường gặp hiện nay: 

Bệnh bạch cầu cấp dòng lympho:

• Trong phần lớn trường hợp, nguyên nhân hoặc yếu tố rủi ro không được xác định;
• Tổn thương tủy xương trước đó do hóa trị liệu alkyl hóa hoặc bức xạ ion hóa;
• Bệnh bạch cầu hoặc u lympho tế bào T trưởng thành có liên quan đến nhiễm virus HTLV;
• Yếu tố di truyền hoặc liên quan đến nhiễm sắc thể: Hội chứng Down, bệnh u sợi thần kinh loại 1, tình trạng mất điều hòa mao mạch (ataxia telangiectasia).

Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy:

• Trong phần lớn trường hợp, nguyên nhân hoặc yếu tố rủi ro không được xác định;
• Rối loạn tạo máu đã có sẵn từ trước (nguyên nhân phổ biến nhất đã xác định): Hội chứng rối loạn sinh tủy, thiếu máu bất sản, và tăng sinh tủy ác tính.
• Yếu tố môi trường: Hóa trị liệu alkyl hóa, bức xạ ion hóa, tiếp xúc với benzen, và hút thuốc lá.
• Yếu tố di truyền hoặc liên quan đến nhiễm sắc thể: Hội chứng Down, thiếu máu Fanconi.

Kết luận

Trên đây là thông tin về bệnh ung thư máu cấp tính bao gồm nguyên nhân và các triệu chứng thường gặp hiện nay. Các dấu hiệu của bệnh bạch cầu thường không rõ ràng và cụ thể. Bạn có thể dễ dàng bỏ qua những dấu hiệu ban đầu của bệnh bạch cầu vì chúng có thể tương tự như triệu chứng của bệnh cúm và các bệnh thông thường khác. Do vậy cần tìm hiểu thông tin để có nhiều thông tin hữu ích.