Ung thư vú được ghi nhận ở cả nam và nữ, chiếm tỷ lệ 11.7% trong tổng số các loại bệnh ung thư. Điều đáng lo ngại là tỷ lệ này đang gia tăng và độ tuổi mắc bệnh cũng ngày càng trẻ hơn.

Ung thư vú: Dấu hiệu, nguyên nhân và phương pháp phòng ngừa

Theo thông tin từ Globocan 2020, hàng năm có 2,261,419 ca ung thư vú. Làm sao để nhận diện các dấu hiệu cảnh báo ung thư vú? Các phương pháp nào có thể giúp trong việc tầm soát phát hiện sớm và điều trị hiệu quả căn bệnh này?

Ung thư vú là gì?

Ung thư vú được định nghĩa là một loại bệnh ác tính của mô vú, khi các tế bào bất thường phát triển từ bên trong các mô tuyến vú. Những tế bào ung thư này có khả năng lan rộng ra khắp vú và di căn đến các khu vực khác trong cơ thể. Theo con số toàn cầu về tỷ lệ mắc mới, ung thư vú ở phái nữ hiện đang đứng ở mức 24.5%, là tỷ lệ cao nhất trong tất cả các loại ung thư mà phụ nữ mắc phải (theo dữ liệu năm 2020 từ Trung tâm Ghi nhận ung thư toàn cầu Globocan).

Loại ung thư vú phổ biến nhất là ung thư biểu mô ống tuyến vú, xuất phát từ các tế bào của ống tuyến. Ngược lại, ung thư hình thành từ tiểu thùy và thùy tuyến được gọi là ung thư tiểu thùy. Ung thư vú dạng viêm có triệu chứng như sưng, nóng và đỏ, và đây là thể ung thư ít phổ biến hơn.

Ung thư vú là bệnh thường gặp hiện nay

8 Dấu hiệu ung thư vú

Nếu bạn có những triệu chứng này, việc gặp bác sĩ ngay lập tức để tiến hành khám và chẩn đoán sớm là rất cần thiết:

• Xuất hiện khối u tại vú, xung quanh vú hoặc dưới cánh tay;
• Chảy dịch từ núm vú, đặc biệt là dịch có máu;
• Da vú có dấu hiệu lõm hoặc bị dày lên;
• Cảm giác đau nhức tại vị trí vú hoặc núm vú;
• Núm vú có hiện tượng tụt;
• Kích thước và hình dáng của vú thay đổi;
• Da vùng vú, quầng vú, hoặc núm vú có dấu hiệu vảy, đỏ hoặc sưng;
• Có dấu hiệu da vú bị lõm như da quả cam, thường gọi là hiện tượng sần da cam.

Nguyên nhân ung thư vú

• Theo quy luật tự nhiên, mọi người đều có nguy cơ tiềm ẩn về ung thư vú trong suốt cuộc đời, và nguy cơ này sẽ gia tăng theo độ tuổi, được tính dựa trên sự cộng dồn nguy cơ qua từng thập kỷ.
• Độ tuổi cao.
• Bản thân có các bệnh lý ác tính hoặc lành tính tại vú.
• Tham gia các hoạt động thể chất ít, chế độ dinh dưỡng kém, tiêu thụ nhiều rượu và thuốc lá.
• Thừa cân, béo phì.
• Phụ nữ có quá trình dậy thì sớm hoặc mãn kinh muộn.
• Phụ nữ lớn tuổi sinh con đầu lòng hoặc không có con hoặc không cho con bú bằng sữa mẹ.

Ung thư vú có nguy hiểm không?

Ung thư vú thực sự nguy hiểm. Đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư ở phụ nữ trên toàn thế giới. Hàng năm, nước ta ghi nhận khoảng hơn 21.555 trường hợp mới và hơn 9.315 ca tử vong. Tình trạng ung thư vú ở nam giới chiếm gần 1% tổng số ca.

Một số triệu chứng có thể chỉ ra ung thư vú bao gồm:

• Sự biến đổi rõ rệt về hình dạng và kích thước của vú;
• Da vùng ngực, đầu vú hoặc quầng vú có thể xuất hiện vảy, đỏ hoặc sưng tấy;
• Khi chạm vào có thể phát hiện khối u ở vú, hoặc trong khu vực xung quanh như vùng nách;
• Núm vú có dấu hiệu tụt xuống;
• Có cảm giác đau ở vùng vú hoặc đầu vú;
• Da có hiện tượng lõm hoặc phần xung quanh vú trở nên dày hơn;
• Có hiện tượng tiết dịch hoặc dịch lẫn máu từ đầu vú.
• Những vùng da lõm như vậy được gọi là sần da cam. Trong giai đoạn sớm, tổn thương chỉ diễn ra xung quanh vú, nếu không được phát hiện sớm và điều trị phù hợp, tình trạng sẽ tiến triển nặng hơn và ảnh hưởng tới nhiều cơ quan khác trong cơ thể.

Khi tế bào ung thư lan rộng trong cơ thể, chúng chủ yếu di chuyển theo ba con đường: mô lân cận, hệ bạch huyết và qua máu. Sự xâm lấn và lan truyền của các tế bào ung thư được gọi là di căn:

Mô lân cận: Lúc này, các tế bào ung thư đã lan ra từ nơi bắt đầu và bắt đầu phát triển sang các mô xung quanh.

Hệ bạch huyết: Tại thời điểm này, các tế bào ung thư đã di chuyển từ nơi khởi phát vào hệ thống bạch huyết và tiếp tục di chuyển qua các mạch bạch huyết đến các cơ quan khác trong cơ thể.

Máu: Khi tế bào ung thư xâm nhập từ cơ quan ban đầu vào trong máu, chúng sẽ di chuyển qua các mạch máu để tới các cơ quan khác.

Các khối u di căn có đặc điểm tương tự như khối u gốc. Ví dụ, nếu ung thư vú di căn tới xương, tế bào ung thư tại xương sẽ hoạt động tương tự như tế bào tại vú. Trường hợp này được biết đến là ung thư vú di căn xương, không phải là ung thư xương tiên phát. Trong trường hợp nặng, sự di căn từ khối u gốc sang các mô và cơ quan có thể dẫn đến cái chết.

Phân loại ung thư vú

1. Ung thư vú không xâm lấn

Ung thư vú không xâm lấn, được biết đến với tên gọi ung thư biểu mô tại chỗ, đôi khi được coi như một tổn thương tiền ung thư. Trong tình trạng ung thư này, các tế bào ung thư chỉ xuất hiện trong các tiểu thuỳ của vú hoặc trong các ống dẫn sữa. Tại đây, tế bào ung thư vẫn chưa có dấu hiệu phát triển mạnh hay xâm nhập vào mô vú bình thường. Có hai loại ung thư vú không xâm lấn đó là Ung thư ống tuyến vú tại chỗ và Ung thư ô tiểu thùy tại chỗ. (1)

2. Ung thư vú xâm lấn

Ung thư vú xâm lấn xảy ra khi các tế bào ung thư đã mở rộng ra ngoài các ống tuyến hoặc các tiểu thùy của vú và xâm nhập vào mô xung quanh. Các loại ung thư vú xâm lấn bao gồm:

• Bệnh Paget ở núm vú;
• Ung thư biểu mô ống tuyến xâm lấn;
• Ung thư vú di căn;
• Ung thư vú dạng viêm;
• Ung thư biểu mô tiểu thùy xâm lấn;
• Ung thư vú tiến triển tại chỗ;
• U Phyllodes của vú.
• 3. Các dưới nhóm của ung thư vú

Các loại khác nhau của ung thư vú được phân loại dựa trên gene mà bệnh biểu hiện, bao gồm:

• Ung thư vú thụ thể hormone dương tính;
• Ung thư vú HER2 dương tính;
• Ung thư vú bộ ba âm tính.

Hiện nay có 3 loại ung thư vú thường gặp

Chẩn đoán ung thư vú

1. Khám vú

Khám vú bao gồm việc kiểm tra cả hai bên vú cùng với khu vực nách và vùng thượng đòn nhằm tìm kiếm hạch của các khu vực gần kề, kết hợp với việc kiểm tra các cơ quan khác. Một số triệu chứng ung thư vú cần chú ý là cơn đau đầu, đau xương, hoặc khó thở vì chúng có thể là dấu hiệu cho thấy có sự di căn xa.

2. Siêu âm vú

Bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm vú theo từng trường hợp cụ thể, có thể là siêu âm thông thường, siêu âm 3D, siêu âm đàn hồi, hoặc siêu âm quét thể tích vú tự động.

3. Chụp nhũ ảnh

Chụp nhũ ảnh, hay còn gọi là chụp X-quang tuyến vú, là một phương pháp sử dụng tia X để tạo hình ảnh cho tuyến vú, nhằm mục đích phát hiện kịp thời những bất thường nghi ngờ và bệnh ung thư vú. Bác sĩ Albert Salomon (1883-1976), một phẫu thuật viên người Đức, đã từng chụp X-quang cho 3000 mẫu bệnh phẩm ung thư vú và phát hiện rằng phần lớn các trường hợp ung thư vú biểu hiện qua các nốt vôi hóa nhỏ cùng với hạch nách. Đây là một thành tựu rất quan trọng, đặt nền tảng cho việc áp dụng tia X trong việc phát hiện sớm ung thư vú ở những người chưa có triệu chứng.

Phòng ngừa ung thư vú

1. Dinh dưỡng

Hiện tại, không có loại thực phẩm nào hoặc chế độ ăn nào có khả năng ngăn ngừa ung thư vú. Tuy nhiên, việc lựa chọn thực phẩm và chế độ ăn lành mạnh có thể giúp cơ thể bạn duy trì sức khỏe tốt nhất, hỗ trợ hệ thống miễn dịch của bạn và giảm thiểu khả năng phát triển bệnh ung thư vú ở mức tối thiểu. 

Không có thực phẩm hay chế độ ăn nào có thể trị khỏi ung thư, mặc dù một số loại thực phẩm có thể giúp kiểm soát các tác dụng phụ của phương pháp điều trị hoặc giúp cơ thể phục hồi sau khi điều trị. Một số lựa chọn thực phẩm có thể hỗ trợ quá trình điều trị ung thư một cách hiệu quả hơn hoặc giúp bạn duy trì sức khỏe.

• Duy trì cân nặng của bạn ở mức hợp lý.
• Tiêu thụ nhiều rau xanh và trái cây.
• Giới hạn lượng chất béo bão hòa tiêu thụ xuống dưới 10% tổng lượng calo hàng ngày và nên giữ cho lượng chất béo tổng khoảng 30 gram mỗi ngày.
• Thêm vào đó, bạn nên sử dụng thực phẩm giàu omega-3 và axit béo, đồng thời hạn chế tiêu thụ chất béo chuyển hóa và thực phẩm chế biến sẵn có nhiều phụ gia.

2. Tập thể dục

Phụ nữ tham gia tập thể dục trên 4 giờ mỗi tuần có nguy cơ mắc ung thư vú thấp hơn so với phụ nữ không hoạt động thể chất. Tác dụng của việc tập thể dục trong việc giảm nguy cơ ung thư vú được ghi nhận rõ ràng ở những phụ nữ tiền mãn kinh có trọng lượng cơ thể bình thường hoặc thấp.

Kết luận

Phụ nữ trong tất cả các độ tuổi nên quan tâm đến sức khỏe ngực của bản thân, họ cần thực hiện việc tự kiểm tra ngực và lưu ý tới bất kỳ sự thay đổi bất thường nào, để nhanh chóng đến gặp bác sĩ. Những người phụ nữ có gia đình từng mắc bệnh ung thư vú, đặc biệt là nếu có người thân bị bệnh trước tuổi 40, có thể bắt đầu việc tầm soát sớm hơn.